مطالبی از سایت شرکت آرتا بهبود ایمن

آیا تاکنون با خود فکر کردید هدف از سنجش عوامل زیان آور محیط کار چیست و چرا تشکیلات گسترده ای در هر کشور برای پایش و نظارت بر اجرای برنامه های بهداشت حرفه ای در کشور وجود دارد. در این مقاله سعی بر آن داریم علت اهمیت برنامه آلاینده سنجی بهداشت حرفه ای را شرح دهیم.

علم و فن پیشگیری از بیماری های ناشی از کار و ارتقای سطح سلامتی شاغلین از طریق کنترل عوامل زیان آور محیط کار تعریف بهداشت حرفه ای می باشد.

حال که با تعریف بهداشت حرفه ای آشنا شدیم، برای درک بهتر برنامه های بهداشت حرفه ای سراغ مهمترین بخش آن یعنی کنترل عوامل زیان آور می رویم.متخصصین بهداشت حرفه ای از طریق شناسايی، ارزشيابی و كنترل‌ شرايط و عوامل‌ زيان‌ آور در محيط كار، حافظ سلامت‌ نیروی کار می باشند. برای شناسایی عوامل زیان آور مهمترین گام آشنا بودن با عوامل زیان آوری می باشد که کارگر را تهدید می کند، آیا این عوامل را می شناسید ؟

عوامل زیان آور محیط کار :

در تمام مشاغل عوامل و فاکتورهای زیان آوری وجود دارند که می توانند بر سلامت افراد شاغل در آن صنعت اثر بگذارند.تعاریف و طبقه بندی های فراوانی بر تقسیم عوامل زیان آور وجود دارد، در ادامه به یکی از رایج ترین این تعاریف می پردازیم، صد البته در مقالاتی که در آینده منتشر می گردد هر یک از این عوامل به صورت تخصصی مورد بحث و بررسی قرار خواهیم داد.

عوامل زیان آور فیزیکی

در این بخش تنش های حرارتی، سر و صدا، نور و ارتعاش و پرتوهای یونیزان و غیر یونیزان قرار دارند.

عوامل زیان آور شیمیایی

به صورت کلی آیروسول ها که شامل طیف گسترده ای از مواد شیمیایی هستند در این دسته قرار می گیرند.

عوامل زیان آور بیولوژیک

در این دسته با میکروارگانیسم های بیماری زا مانند قارچ ها، ویروس ها، باکتری ها و.... سر و کار داریم. توجه به این قسمت در سرتاسر جهان همزمان با پاندمی کووید 19 رشد چشمگیری یافته است .

عوامل زیان آور روحی روانی ( سایکولوژیک )

این بخش یکی از شناخته ترین شده بخش ها می باشد و شامل طیف بسیار گسترده ای از استرسورها روحی و روانی می باشد که بر سلامت و کارایی نیروی کار موثر است مثال این بخش کسانی هستند که در محیط کارشان کارهای طولانی مدت دارند و یا اینکه دارای شیفت های کاری زیادند.

عوامل زیان آور ارگونومیک ( مهندسی فاکتورهای انسانی)

هر انسانی دارای محدودیت های ذاتی می باشد و نمی تواند خود را کاملا با کار تطابق بدهد، برای کاهش آسیب به انسان ها رهنمودهای علم ارگونومی با شعار تناسب کار با انسان یاری بخش ما می باشد. در این بخش با عواملی مانند طراحی محیط کار و ابزار آلات و ... رو به رو هستیم.

الزامات قانونی سنجش عوامل زیان آور

• مطابق با ماده 85 قانون کار "برای صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور رعایت دستورالعمل‌هایی که از طریق شورای عالی حفاظت فنی (‌جهت تامین حفاظت‌فنی) و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (‌جهت جلوگیری از بیماری حرفه‌ای و تامین بهداشت کار و کارگر و محیط کار) تدوین می‌شود، برای‌کلیه کارگاه‌ها، کارفرمایان، کارگران و کارآموزان الزامی است."
• همچنین طبق تبصره 1 ماده 96 قانون کار ، وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكی مسئول برنامه ریزی ، کنترل ، ارزشیابی و بازرسی در زمينه بهداشت کار و درمان کارگري بوده و موظف است اقدامات لازم را در این زمينه به عمل آورد .
• براساس بخشنامه شماره 8621 مورخ 25/5/82 انجام هرگونه معاینات شغلی جهت پیشگیری و تشخیص زودرس بیماریها منوط به ارزیابیهای بهداشت حرفه ای و حداقل پیشبینی برنامه های کنترلی عوامل وشرایط نامساعد  و زیان آور محیط کارخواهد بود.
• همچنین مطابق با ماده 92 قانون کار " کلیه واحدهای موضوع ماده ۸۵ این قانون که شاغلین در آنها به اقتضای نوع کار در معرض بروز بیماریهای ناشی از کار قرار دارند باید برای‌ همه افراد مذکور پرونده پزشکی تشکیل دهند و حداقل سالی یکبار توسط مراکز بهداشتی درمانی از آنها معاینه و آزمایشهای لازم را به عمل آورند و‌نتیجه را در پرونده مربوطه ضبط نمایند."
• با توجه به این موارد قانونی می توان نتیجه گرفت اندازه گیری عوامل زیان آور محیط کار می بایست بصورت سالانه انجام شود.

 شناسایی عوامل زیان آور چگونه می باشد ؟

با توجه به گستردگی عوامل زیان آور و ضرورت حفظ سلامت نیروی کار، مرکز سلامت محیط و کار ( زیر مجموعه وزارت بهداشت ) به عنوان متولی اصلی برنامه های بهداشت حرفه ای در کشور اقدام به صدور مجوز برای شرکت های دارای صلاحیت در زمینه  شناسايی، ارزشيابی و كنترل‌ شرايط و عوامل‌ زيان‌ آور در محيط كار کرده است.

شرکت های خدمات بهداشت حرفه ای یا آلاینده سنجی محیط کار موظف هستند با رعایت دستورالعمل ها، قوانین و الزامات معاونت های بهداشت که زیر مجموعه آن هستند نسبت به اجرای پروژه های سنجش عوامل زیان آور در محیط کار اقدام نمایند. هدف از سنجش عوامل زیان آور دستيابی به مقادیر واقعی عوامل زیان آور موجود در محيط کار و مقایسه آنها با مقادیر استاندارد و در صورت نياز انجام اقدامات کنترلی می باشد .

منبع : سایت شرکت آرتا بهبود ایمن